Công án thiền Chân Không

Trong Thiền uyển tập anh có chép một đoạn đối thoại giữa thiền sư Chân Không (gọi tắt là sư) và một vị tăng (không rõ pháp danh) như sau:

Một lần, có vị tăng hỏi: Thế nào là đạo huyền?

Sư đáp: Giác ngộ rồi mới biết.

Hỏi: Đối với giáo chỉ của người xưa, thì đệ tử chưa hiểu. Nay thầy lại dạy thế, đệ tử làm sao hiểu được?

Đáp:

Nếu đến nhà tiên trong động thẳmThuốc đan thay cốt được mang về.(Nhược đáo tiên gia thâm động nộiHoàn đan hoán cốt đắc hoài qui)

Hỏi: Thế nào là thuốc đan?

Đáp:

Nhiều kiếp tối tâm không hiểu thấuSáng nay chợt ngộ được khai minh.(Lịch kiếp ngu mông vô động hiểuKim thần nhất ngộ đắc khai minh)

Hỏi: Thế nào là khai minh?

Đáp:

Khai minh chiếu khắp cõi ta bàHết thảy chúng sinh thuộc một nhà.(Khai minh chiếu triệt sa hà giớiNhất thiết chúng sinh cộng nhất gia)

Hỏi: Tuy không giải đích xác, nhưng nơi nơi đều gặp nó. Vậy nó là cái gì?

Đáp:

Lửa kiếp lẫy lừng thiêu rụi hếtNúi xanh như cũ trắng mây bay.(Kiếp hỏa động nhiên hào mạt tậnThanh sơn y cựu bạch vân phi)

Lại hỏi: Sắc thân hư nát rồi thì sao?

Đáp:

Xuân đến xuân đi ngờ xuân hếtHoa nở, hoa tàn, ấy vẫn xuân.(Xuân lai, xuân khứ, nghi xuân tậnHoa lạc hoa khai chỉ thị xuân)

Vị tăng còn nghĩ ngợi, thiền sư Chân Không quát bảo:

Đất bằng sau cơn lửaCây cối đượm hương thơm.(Bình nguyên kinh hỏa hậuThực vật các thủ phương)

Vị tăng bèn sụp xuống lạy tạ [6].